Nέα δεδομένα και σημαντικές αλλαγές φέρνει το νέο πλαίσιο για τις κληρονομιές, το οποίο εισάγει σύγχρονες ρυθμίσεις και τροποποιεί βασικούς κανόνες που ισχύουν εδώ και δεκαετίες. Στόχος είναι η ενίσχυση της νομικής ασφάλειας, η εξάλειψη χρόνιων αδικιών και η καλύτερη προστασία των δικαιωμάτων των συγγενών.
Σύμφωνα λοιπόν με όσα έχουν γίνει γνωστά: Οι ιδιόγραφες διαθήκες, δηλαδή οι χειρόγραφες, δεν καταργούνται αλλά αποκτούν αυστηρότερους όρους εγκυρότητας. Η γνησιότητά τους θα πρέπει πλέον να τεκμηριώνεται με περισσότερα αποδεικτικά στοιχεία, ιδίως όταν δεν έχουν κατατεθεί σε συμβολαιογράφο. Επιπλέον, περιορίζεται η ισχύς τους όσον αφορά τους συγγενείς α’ τάξης, όπως ο/η σύζυγος, τα παιδιά και οι γονείς, οι οποίοι πλέον δεν μπορούν να παρακαμφθούν με απλή ιδιόγραφη διαθήκη.
Παράλληλα, εισάγεται για πρώτη φορά στη χώρα ο θεσμός της κληρονομικής σύμβασης. Μέσω αυτής, οι πολίτες θα μπορούν να ρυθμίσουν με δεσμευτική συμφωνία τον τρόπο μεταβίβασης της περιουσίας τους, κατά τη διάρκεια της ζωής τους, με αυξημένες εγγυήσεις και διαφάνεια.
Μεγάλη αλλαγή επέρχεται και στο ποσοστό της νόμιμης μερίδας του/της συζύγου, το οποίο αυξάνεται από το 25% στο 33,3%. Η μεταβολή αυτή ενισχύει τη θέση του/της επιζώντος/ούσας συζύγου σε σχέση με τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας, ιδιαίτερα στις περιπτώσεις όπου δεν υπάρχει διαθήκη.
Αλλαγές υπάρχουν και στον τρόπο κατοχύρωσης της νόμιμης μοίρας. Ενώ έως τώρα αποτελούσε εμπράγματο δικαίωμα, δηλαδή σχετιζόταν με συγκεκριμένο περιουσιακό στοιχείο, στο νέο πλαίσιο μετατρέπεται σε ενοχικό δικαίωμα. Αυτό σημαίνει ότι ο δικαιούχος θα μπορεί να ζητήσει αποζημίωση αντί για συμμετοχή στην περιουσία, κάτι που διευκολύνει τη ρύθμιση των κληρονομικών διαφορών.
Ιδιαίτερα σημαντική θεωρείται η νέα προσέγγιση για τα χρέη του αποβιώσαντος. Εξετάζεται να εφαρμοστεί γενικά – και όχι μόνο στους κληρονόμους επ’ ωφελεία απογραφής – η πρόβλεψη ότι οι κληρονόμοι δεν θα ευθύνονται με την προσωπική τους περιουσία για τα χρέη της κληρονομιάς. Εάν τελικά υιοθετηθεί, η ρύθμιση αυτή θα προστατεύσει χιλιάδες πολίτες που μέχρι σήμερα επιβαρύνονταν με οικονομικές υποχρεώσεις χωρίς να το γνωρίζουν ή χωρίς να έχουν προλάβει να αποποιηθούν την κληρονομιά.
