Συνέντευξη στην hmerisiakorinthou.gr
Ανατροπές αναμένονται στον τομέα της αγροτικής παραγωγής στη χώρα μας τα επόμενα χρόνια, καθώς ολοένα και περισσότερο η Ευρωπαϊκή Ένωση επιχειρεί με τα χρηματοδοτικά της προγράμματα να προσαρμόσει τις μεθόδους καλλιέργειας και παραγωγής αγροτικών προϊόντων στις απαιτήσεις για καταγραφή του «αποτυπώματος άνθρακα» και για μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα στο περιβάλλον, εφαρμόζοντας πιστά οδηγίες που προβλέπουν τη λήψη μέτρων αντιμετώπισης της κλιματικής κρίσης.
Στο πλαίσιο αυτό, η Περιφέρεια Πελοποννήσου δραστηριοποιείται, επιχειρώντας να φέρει σταδιακά σε επαφή τους αγρότες των περιοχών της με την νέα αυτή αντίληψη της ΕΕ, προκειμένου να τους καθοδηγήσει ομαλά στην μετάβαση στους νέους τρόπους καλλιέργειας και παραγωγής που υπαγορεύουν οι κοινοτικές οδηγίες και κατευθύνσεις.
Το δύσκολο αυτό έργο έχει αναλάβει από την πλευρά της Περιφέρειας Πελοποννήσου ο Εντεταλμένος για τα ευρωπαϊκά προγράμματα, Περιφερειακός Σύμβουλος Κορινθίας κ. Μάρκος Λέγγας, ο οποίος μίλησε αποκλειστικά στην hmerisiakorinthou.gr για ένα πρόγραμμα της ΕΕ που προωθεί την υιοθέτηση των πρακτικών δέσμευσης του άνθρακα στις δραστηριότητες της αγροτικής παραγωγής. Πρόκειται για ένα καινοτόμο πρόγραμμα μέσω του οποίου επιχειρείται, αρχικά πιλοτικά, να δημιουργηθεί ένας πυρήνας αγροτών που θα εφαρμόζει τις διαδικασίες της Γεωργίας του Άνθρακα. Μεσομακροπρόθεσμος στόχος αυτού του προγράμματος είναι οι διαδικασίες αυτές να μεταλαμπαδευτούν στο μέλλον στη συντριπτική πλειονότητα των παραγωγών της Πελοποννήσου, με απώτερο στόχο τα πελοποννησιακά αγροτικά προϊόντα να γίνουν άκρως ανταγωνιστικά, με χαμηλό «αποτύπωμα άνθρακα».
Γι’ αυτό το πρόγραμμα κυρίως αλλά και για άλλες κατευθύνσεις προς τις οποίες κινούνται τα ευρωπαϊκά χρηματοδοτικά προγράμματα για τον αγροτικό τομέα ο κ. Λέγγας μας είπε αναλυτικά τα εξής:
«Η Περιφέρεια Πελοποννήσου, μέσω του Γραφείου Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων, το οποίο μου έχει ανατεθεί και εγώ είμαι ο εντεταλμένος σύμβουλος της Περιφέρειας και ο επικεφαλής στα ευρωπαϊκά προγράμματα, έχει αυτή τη στιγμή εγκεκριμένα πάνω από 16 προγράμματα ευρωπαϊκά, εκ των οποίων αρκετά από αυτά είναι και στο κομμάτι της γεωργίας.
Θέλω τώρα να σας πω ότι από αρχής λειτουργίας της Περιφέρειας, δηλαδή 14 έτη πριν, τα συνολικά προγράμματα που “έτρεχαν”, τα Ευρωπαϊκά προγράμματα της Περιφέρειας, δεν ξεπερνούσαν τα πέντε. Αντιλαμβανόμαστε όλοι ότι από την 1η Γενάρη που αναλάβαμε ως νέα Περιφερειακή Αρχή μέχρι και σήμερα, έχει γίνει μια αλματώδης πρόοδος στο κομμάτι αυτό. Και ο στόχος μας είναι ότι μέσα από τα ευρωπαϊκά προγράμματα όχι απλά να αποκτά μια μεγάλη αναγνωρισιμότητα η Περιφέρειά μας προς την Ευρώπη, αλλά να αξιοποιούμε αυτή την αναγνωρισιμότητα ώστε να διεκδικήσουμε αρκετούς και περισσότερους πόρους, με αξιώσεις για την περιοχή μας.
Αποκτούμε τεχνογνωσία, ανταλλάσσουμε καλές πρακτικές και τεχνογνωσία με άλλες περιφέρειες, με ερευνητικά ιδρύματα, με οργανισμούς, για να φέρουμε μια τελείως διαφορετική προσέγγιση, μια ευρωπαϊκή προσέγγιση, σε προβλήματα και σε προκλήσεις που έχουμε.
Δεν είναι λοιπόν μόνο το πρόγραμμα για την Γεωργία του Άνθρακα, που υλοποιούμε. Αν θα ψάξετε να βρείτε, υπάρχει κι άλλο πρόγραμμα, το οποίο αφορά τη χρήση συστημάτων άρδευσης με τεχνητή νοημοσύνη και με δορυφορικά συστήματα και με αισθητήρες από νερό βιολογικού καθαρισμού, το οποίο συγκεκριμένα θα γίνει στον Δήμο Κορινθίων. Αυτή είναι μια μεγάλη πρόκληση για εμάς και είναι πολύ ευχάριστο το γεγονός ότι θα γίνει και στην περιοχή μας, γιατί θα είναι και ο πιλότος για να μπορεί να εφαρμοστεί αυτή η διαχείριση των υδάτων των βιολογικών καθαρισμών προς άρδευση, μιας και έχουμε και μεγάλο θέμα για το νερό.”
Συνεχίζοντας ο κ. Λέγγας είπε:
“Όσον αφορά τώρα την Γεωργία του Άνθρακα, θα πρέπει να γνωρίζουμε ότι η κλιματική αλλαγή αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις της εποχής μας, με το γεωργικό τομέα να βρίσκεται τόσο στη θέση του “θύματος” όσο και του “υπεύθυνου” για ένα σημαντικό ποσοστό εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.
Η έννοια της Γεωργίας του Άνθρακα, το carbon farming δηλαδή, προκύπτει ως μια καινοτόμος προσέγγιση που επιδιώκει να μετατρέψει τη γεωργία από μια δραστηριότητα υψηλών εκπομπών άνθρακα σε μια διαδικασία που αποθηκεύει άνθρακα στο έδαφος και στα αγροτικά οικοσυστήματα.
Η Γεωργία Άνθρακα περιλαμβάνει πρακτικές διαχείρισης της γης. Ο στόχος είναι να δεσμεύσουμε τον άνθρακα στα γεωργικά εδάφη και στα αγροτικά οικοσυστήματα. Και όχι μόνο αυτό αλλά και να μειώσουμε τις εκπομπές μας ως αγρότες. Έτσι, μπορούμε να έχουμε αύξηση της οργανικής ουσίας στο έδαφος. Αυτό γίνεται μέσα από καλλιέργειες κάλυψης. Δηλαδή, σπέρνουμε στα κτήματά μας συγκεκριμένους σπόρους και κάνουμε κομποστοποίηση. Δηλαδή, παίρνουμε τα κλαδέματά μας και δεν τα καίμε. Γιατί αυτό καί εκλύει διοξείδιο του άνθρακα καί δεν βοηθάει σε τίποτα. Εμείς τα παίρνουμε και τα κάνουμε κομποστοποίηση, τα κάνουμε λίπασμα και τα ξαναχρησιμοποιούμε. Άρα δεσμεύουμε τον άνθρακα. Άρα μειώνουμε και τις εκπομπές του διοξειδίου του άνθρακα που παράγουμε.
Σημαντικό κομμάτι του σχεδιασμού είναι η διατήρηση και η βελτίωση των φυσικών οικοσυστημάτων. Που σημαίνει ότι πηγαίνουμε και κάνουμε δεντροφυτεύσεις με διάφορα φυτά τα οποία προσελκύουν ωφέλιμα έντομα που τα χρειαζόμαστε στις καλλιέργειες μας.
Δημιουργούμε βελτιστοποίηση της διαχείρισης των λιπασμάτων και της χρήσης βιοάνθρακα. Αυτό είναι ένα καινούριο κομμάτι που θα έρθει σύντομα στην Ελλάδα. Θα μπορεί και να παραχθεί στην Ελλάδα βιοάνθρακας που είναι εδαφοβελτιωτικό.
Κάνουμε μια συντηρητική γεωργία με την οποία προσπαθούμε να μην διαταράξουμε το έδαφος. Να φέρουμε ένα απλό παράδειγμα, δεν σκάβουμε τόσο έντονα το έδαφος όπως το κάναμε στο παρελθόν. Γιατί αυτό το πράγμα καταστρέφει την οργανική ουσία και σε πολλές περιπτώσεις – και αυτό το βλέπουμε – δημιουργεί μια διάβρωση των εδαφών και τα κάνει να είναι άγονα. Άγονα εδάφη, ειδικά στην περιοχή της Μεσογείου, στα οποία η οργανική ουσία χάνεται ούτως ή άλλως από την ηλιακή ακτινοβολία, δημιουργούν χαμηλές παραγωγές. Και γι’ αυτό και βλέπουμε τους αγρότες μετά, για να μπορέσουν να αυξήσουν τις παραγωγές, να χρησιμοποιούν όλο και περισσότερα χημικά λιπάσματα. Άρα, πάλι, η μεγαλύτερη χρησιμοποίηση του άνθρακα είναι ένας φαύλος κύκλος.
Τα οφέλη που έχουμε από τη Γεωργία του Άνθρακα είναι πολλαπλά:
– Έχουμε αύξηση της γονιμότητας του εδάφους και της αγροτικής παραγωγής.
– Επίσης, επειδή το έδαφος και άρα το ριζικό σύστημα των φυτών, είναι αρκετά δυνατό, δημιουργούμε ανθεκτικότητα σε ακραίες καιρικές συνθήκες, γιατί μπορεί το έδαφος να κρατήσει περισσότερη υγρασία, όπως επίσης, δεν αναπτύσσει υψηλές θερμοκρασίες. Δηλαδή χαρακτηριστικά να σας πω ότι ένα οργανωμένο έδαφος που δεν έχει χορτάρι, με ένα έδαφος που μπορεί να έχει μια ελαφριά φύτευση από χορτάρι, η διαφορά θερμοκρασίας στους καλοκαιρινούς μήνες είναι τεράστια. Το ένα μπορεί να φθάσει στους 60 βαθμούς και το άλλο παραμένει στους 25 βαθμούς. Αντιλαμβάνεστε τι σημαίνει αυτό για τα φρέσκα τα φυτά.
– Μείωση της διάβρωσης των εδαφών και της ερημοποίησης.
– Αποθηκεύουμε διοξείδιο του άνθρακα με τις διάφορες τεχνικές που κάνουμε για κομποστοποίηση. Άρα μειώνουμε το αποτύπωμα του άνθρακα μας, ως καλλιεργητές. Γιατί στο άμεσο μέλλον θα δούμε το εξής: ότι οι εκπομπές του διοξειδίου του άνθρακα, το «αποτύπωμα» του άνθρακα στα προϊόντα, θα καθιστά τα προϊόντα ανταγωνιστικά ή μη ανταγωνιστικά. Γιατί πάνω εκεί θα γίνεται η φορολόγηση, θα μπαίνουν οι δασμοί. Εκεί θα γίνει η αλλαγή.
Η πράσινη μετάβαση, που συζητάμε στην Ευρώπη, η ενεργειακή και η πράσινη μετάβαση, σημαίνει ότι ο,τιδήποτε παράγει διοξείδιο του άνθρακα, άρα όλες οι δραστηριότητες μας, θα καταγράφονται και ανάλογα θα μπαίνει ένας φόρος. Θα βγαίνουν χρήματα και θα μπαίνουν σε ένα ταμείο το οποίο θα ξαναδιανέμεται πάλι πίσω από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή σε δραστηριότητες, ώστε το 2050 να έχουμε μια Ήπειρο Ευρωπαϊκή, η οποία θα είναι πράσινη και ταυτόχρονα βιώσιμη.
Άρα είναι πολύ σημαντικό για τους αγρότες μας να γνωρίζουν ότι δεν αρκεί πλέον στο μέλλον να παράξουν ένα πολύ καλό σταφύλι ή ένα πολύ καλό ελαιόλαδο, αλλά πρέπει να έχουν και ένα πολύ χαμηλό «αποτύπωμα» του άνθρακα για να είμαστε και ανταγωνιστικοί στις αγορές.
Και σαφέστατα να σας πω ότι αυτό δημιουργεί και οικονομικές ευκαιρίες για τους αγρότες γιατί: η δέσμευση του άνθρακα, που θα κάνει ο παραγωγός στο χωράφι του, θα δημιουργεί carbon credits, δηλαδή «πιστώσεις άνθρακα» που όλο αυτό το κομμάτι θα μαζευτεί στο χρηματιστήριο του άνθρακα. Και αν αύριο εγώ πάω, σαν μια άλλη εταιρεία που είμαι, που ρυπαίνω το περιβάλλον, που έχω αυξημένες εκπομπές άνθρακα, θα πηγαίνω και θα αγοράσω από το “χρηματιστήριο του άνθρακα”, όπως γίνεται τώρα με τις πετρελαϊκές εταιρείες. Σταδιακά, δηλαδή, αυτό που γίνεται σήμερα με τις πετρελαϊκές εταιρίες, θα γίνει για όλους μας – επειδή όλο αυτό το σύστημα αλλάζει. Συνεπώς, ο παραγωγός θα έρθει και θα βοηθήσει επάνω σε αυτό. Αλλά για να βοηθήσει θα πρέπει να μπει σε αυτές τις διαδικασίες και να πιστοποιήσει και την διαδικασία που κάνει και πώς δεσμεύει τον άνθρακα στο έδαφος.
Τώρα ξεκινάμε στην Ελλάδα με την Γεωργία του Άνθρακα. Έχουμε αργήσει πάρα πολύ σε σχέση με το εξωτερικό.
Υπάρχει λοιπόν το συγκεκριμένο πρόγραμμα, το Laila for Soil, το οποίο είναι πανευρωπαϊκό. Συμμετέχουν εταίροι και από την Ελλάδα και από το εξωτερικό. Αυτό δημιουργεί εργαστήρια εφαρμογής. Εκεί θα κληθούν τον Μάρτιο οι παραγωγοί, οι νέοι αγρότες, που θέλουν να συμμετάσχουν σε κάτι τέτοιο. Φυσικά θα ισχύουν κριτήρια αξιολόγησης, δεν τα βάζουμε εμείς. Θα έλθει το συγκεκριμένο ευρωπαϊκό πρόγραμμα και κάποιος αγρότης θέλει να εμπλακεί σ’ αυτό θα λάβει όλη την τεχνογνωσία, στο πώς θα μεταβεί στη Γεωργία του Άνθρακα, στην καλλιέργειά του. Και φυσικά θα πάρει και μια επιχορήγηση, η οποία θα του καλύψει κάποιες δραστηριότητες.
Ο σκοπός, δηλαδή, του προγράμματός μας είναι αυτή τη στιγμή, να δημιουργήσουμε μια ομάδα αγροτών, οι οποίοι θα είναι οι προπομποί. Και θα γίνουν οι πρώτες δοκιμές για τις εφαρμογές της Γεωργίας του Άνθρακα στην Ελλάδα και στην Πελοπόννησο συγκεκριμένα.
Και είναι σημαντικό να πω ότι δεν πειραματιζόμαστε. Συναποφασίζουμε, δηλαδή αποφασίζουμε όλοι που θα είμαστε μέσα στο δίκτυο που θα δημιουργηθεί. Γιατί έχουν ιδιαιτερότητες τα εδάφη μας, οι καλλιέργειές μας. Θα συναποφασίζουν οι αγρότες, μαζί με όλο το επιστημονικό προσωπικό που το υποστηρίζει – και τα ερευνητικά κέντρα και τα πανεπιστήμια – στο ποιες ακριβώς μεθόδους θα ακολουθήσουμε.
Πιλοτικά προγράμματα μπορούν να γίνουν σε διάφορες περιοχές, στη Νεμέα στους αμπελώνες, στη Μεσσηνία, στους ελαιώνες. Ο σκοπός μας είναι να δημιουργηθούν ομάδες αγροτών που να εφαρμόζουν τις πρακτικές της δέσμευσης του άνθρακα γιατί είναι οι ίδιοι οι οποίοι θα το μεταλαμπαδεύσουν στη συνέχεια, γιατί θέλουμε να το δείξουμε και να το δουν στην εφαρμογή του και άλλοι αγρότες.”
Ολοκληρώνοντας την αναλυτική αυτή ενημέρωση, ο κος Λέγγας είπε ακόμη:
“Θα υπάρξει συνεργασία με τα ερευνητικά κέντρα και τα Πανεπιστήμια για να αναλυθούν και να καταγραφούν όλα τα οφέλη από την εφαρμογή. Και σκοπός μας σαν Περιφέρεια Πελοποννήσου είναι να συνδέσουμε την πιστοποίηση του άνθρακα με προϊόντα προστιθέμενης αξίας για μας, όπως είναι τα Π.Ο.Π.. Και μετά θα έλθει όλο αυτό να δέσει με μια διασύνδεση με τον τουρισμό και ειδικά με αυτή την τάση του τουρισμού που θέλει ένα χαμηλό αποτύπωμα άνθρακα.
Τελειώνοντας να σας πω ότι η εφαρμογή της Γεωργίας του Άνθρακα στην Περιφέρειά μας μπορεί να λειτουργήσει ως καταλύτης για την βιώσιμη ανάπτυξη. Το πιστεύουμε αυτό το πράγμα γι’ αυτό και το υποστηρίζουμε από την αρχή. Συνδυάζοντας και περιβαλλοντικά και οικονομικά οφέλη».
Γ.Π
